Cùng đến với khoảng thời gian nghỉ lễ quan trọng nhất của năm là cơn bão mang tên ' tăng cân ' - nỗi ám ảnh của không biết bao nhiêu chị em, hậu quả của những bữa ăn thịnh soạn và cấp độ stress cao.
Nhưng tăng cân đâu nhất thiết phải là một phần không thể tránh khỏi của những kỳ nghỉ dài ngày - giữ cân nặng ổn định vượt qua sóng gió thời điểm này thậm chí còn dễ dàng hơn bạn tưởng.
Trước hết, hãy bàn về thức ăn - thứ thiết yếu cho cuộc sống, bất kể bạn ăn gì và ăn thế nào. Khi được tiêu hóa, thức ăn được chuyển hóa thành năng lượng, cung cấp nhiên liệu cho các tế bào - vốn giữ trọng trách duy trì hoạt động của tất cả mọi thứ, từ việc đảm bảo nhịp đập trái tim để bơm khí vào phổi tới việc kiểm soát chuyển động của con người. Tuy nhiên, lượng calo một người cần lại phụ thuộc vào chính cơ thể họ - một số người vận động nhiều tất nhiên sẽ cần lượng calo lớn hơn, trong khi một số khác do phải ngồi tĩnh tại trong thời gian dài sẽ cần lượng calo ít hơn.
Chính là lúc bạn ăn nhiều hơn mức cần thiết, khiến calo chuyển hóa thành mỡ và được tích trữ để dùng sau này. Nếu lượng mỡ dư thừa tích tụ đủ có thể dẫn tới tăng cân. Nhưng quá trình này không phải diễn ra chỉ sau 1 đêm hay 1 bữa tiệc tùng quá thịnh soạn.
Chuyên gia ăn kiêng đã được chứng nhận Mary Jane Detroyer ở thành phố New York (Mỹ), cho biết: "Khi một người bình thường ăn bữa ăn lớn hơn so với mọi khi, rồi bước lên cân vào ngày hôm sau, thứ họ nhìn thấy là sự biến đổi của lượng dịch. Đó là nước có trong cơ. Và nó sẽ biến mất".
Điều gì thực sự xảy ra trong suốt kỳ nghỉ lễ?
Những bữa ăn dịp lễ thường có nhiều muối và toàn bộ lượng muối này sẽ đi vào máu. Cảm nhận được việc này, thận sẽ phản ứng bằng cách trữ lại lượng nước thừa nhằm duy trì mật độ muối trong máu an toàn. Đây chính là trọng lượng nước và không nhất thiết phải duy trì lâu. Theo chuyên gia Detroyer, nó thường biến mất khi chúng ta trở lại thói quen ăn uống bình thường.
Ăn nhiều carbohydrate kích thích phản ứng tương tự. Carbohydrate không được sử dụng ngay lập tức sẽ chuyển hóa thành glycogen và tích trữ để phòng cho nhu cầu năng lượng sau này. Tuy nhiên, cơ thể cần 3-4g nước cho mỗi gam glycogen tích trữ - điều này lý giải tại sao chúng ta tăng trọng lượng nước sau khi ăn đủ mọi thể loại bánh quy trong kỳ nghỉ lễ.
Mặc dù một ngày ăn uống thả cửa có thể không gây ra thay đổi đáng kể nào về mặt thể chất, ăn uống quá đà trong toàn bộ kỳ nghỉ lại có thể làm được điều đó. Ngay cả khi bạn kiểm soát chặt chẽ những thứ mình ăn trong kỳ nghỉ, tăng cân vẫn có thể xảy ra với bạn thông qua con đường tiêu thụ đồ uống có cồn quá nhiều - vốn là vấn đề thường gặp ở vô số tiệc tùng ngày lễ.
Chuyên gia Detroyer lý giải: "Khi bạn uống rượu bia, khả năng kiềm chế của bạn giảm đi, đồng nghĩa với việc bạn có xu hướng dễ dãi với đồ ăn hơn". Cô cũng cho biết, đồ uống có cồn còn cản trở khả năng tiêu hóa thức ăn của cơ thể, khiến thức ăn nằm lại trong ruột lâu hơn thường lệ. Đồ uống có cồn là loại rất giàu calo và thành phần axetat khiến cơ thể giảm khả năng đốt cháy mỡ. Tóm lại, đồ uống có cồn làm cho bạn dễ tăng cân hơn. Tạp chí Good Housekeeping lưu ý, nhiều người ăn kiêng thành công đều tránh đồ uống có cồn hoàn toàn trong kỳ nghỉ để ngừa tăng cân quá mức.
Cũng áp lực không kém khi kiểm soát lượng đồ ăn và đồ uống nhưng cách tốt nhất để bạn giữ cân nặng ổn định là cố gắng không để mình bị stress. Chuyên gia Detroyer chia sẻ: "Trong khoảng thời gian này của năm, ai cũng ít nhiều chịu căng thẳng và đó là nguyên nhân khiến họ ăn nhiều hơn. Nhiều người tawngcaan vì họ ăn sai mục đích". Hơn nữa, hormone stress có tên cortisol làm cho cơ thể tích trữ calo lâu hơn, do đó, việc đốt cháy lượng mỡ thừa trở nên khó khăn hơn.
Làm thế nào để tránh tăng cân trong kỳ nghỉ lễ?
Trái ngược với quan niệm thông thường, bỏ bữa nhằm giảm lượng calo hấp thụ chỉ làm cho mọi việc tồi tệ hơn. Chuyên gia ăn kiêng đã được chứng nhận Lisa Moskovitz thuộc NY Nutrition Group ở thành phố New York, cho biết: "Cảm giác đói càng mạnh trước một bữa ăn thì tốc độ ăn của bạn càng nhanh và bạn sẽ hấp thụ nhiều hơn mức cần thiết. Ăn nhẹ bằng các loại rau và trái cây tươi sẽ giúp bạn no bụng suốt cả ngày, trong khi vẫn còn khoảng trống và hứng thú để nạp thêm 1 số món ăn yêu thích khác khi tới bữa".
Chuyên gia Detroyer thì gợi ý, nên dành thời gian để hiểu về đồ ăn, đồ uống bạn sẽ hấp thụ và trân trọng quá trình ăn uống hơn là cuống cuồng ăn và nuốt sao cho nhanh xong bữa. Việc này sẽ giúp bạn ăn cho tới khi thấy thoải mái mà lại không quá no, nhờ đó, giảm tổng thể lượng calo nạp vào cơ thể.
Chuyên gia Detroyer nhấn mạnh: "Ăn uống có chủ đích là việc thực hành khả năng chú ý, tập trung vào những gì bạn ăn, uống. Khi bạn thưởng thức bữa ăn một cách chủ động, bạn sẽ cảm nhận được toàn bộ hương vị, sự thơm ngon của thức ăn và có được khoảng thời gian để trân trọng giây phút được tận hưởng '1 trong 4 tứ khoái' ở đời này". Kết quả không hề khó đoán, bữa ăn làm bạn thấy thoải mái và hài lòng, đồng nghĩa với việc bạn chẳng có nhu cầu ăn nhiều, ăn quá mức.
Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, uống nước trước và trong bữa ăn có thể giảm khả năng ăn quá nhiều. Bên cạnh đó, việc duy trì các hình thức vận động tất nhiên sẽ trợ giúp đắc lực cho bạn trong việ ckieerm soát cân nặng. Chuyên gia Moskovitz đưa ra lời khuyên: "Giữ thân thể năng động bằng cách khởi đầu ngày mới với một buổi tập vã mồ hôi tại phòng gym hoặc đi bộ thể dục". Với những người không cảm thấy sẵn sàng cho mức độ vận động kể trên, có thể tập luyện bằng cách đơn giản như dọn bàn, rửa bát, lau chùi nhà bếp – đây cũng được xem là hoạt động thể chất và góp phần giảm ăn uống quá đà.
Nếu bạn là người phụ trách đứng bếp trong kỳ nghỉ lễ, có rất nhiều biến thể bạn có thể tạo ra để món ăn lành mạnh hơn, ít gây tăng cân hơn, như sử dụng sữa tách béo thay vì sữa nguyên kem… Chuyên gia Moskovitz cũng gợi ý nên bổ sung ít nhất 2 món tốt cho sức khoẻ trong thực đơn ngày lễ, như "salad nhiều loại rau đủ màu sắc hay khoai lang nướng".
Giữ cơ thể cân đối và tránh tăng cân trong kỳ nghỉ lễ nhiều tiệc tùng có thể khó hơn so với bình thường nhưng không có nghĩa là không thể làm được. Tuy nhiên, bất chấp vai trò quan trọng của việc phải giữ gìn sức khoẻ thật tốt, nếu quá chú trọng tới kiêng kem ăn uống cũng có thể khiến trải nghiệm kỳ nghỉ của bạn giảm bớt độ thú vị. Chuyên gia Moskovitz khẳng định: "Chỉ cần bạn trở lại thói quen ăn uống và lịch tập luyện đều đặn sau đó, bạn không cần phải quá lo nghĩ chuyện tăng cân".
