- Dù là người trẻ tuổi, nhìn bề ngoài khỏe mạnh, nếu gặp biến chứng này cũng có thể tử vong mà không có dấu hiệu báo trước.
Lúc đang ở nhà, nam nhân viên văn phòng 39 tuổi ở quận 6, TP.HCM đột nhiên thấy người lơ ngơ, không nói được, chân, tay phải cũng không thể điều khiển.
Nhận thấy dấu hiệu lạ, người nhà vội đưa tới bệnh viện cấp cứu thì mới biết anh này bị đột quỵ cấp.
Kết quả chụp cắt lớp cho thấy người bệnh bị tắc một mạch máu lớn lên não nên nhanh chóng được bác sĩ can thiệp, rút huyết khối thông mạch.
 |
| Đột quỵ có thể tới bất ngờ, có thể không có dấu hiệu báo trước |
Sau thủ thuật, nam bệnh nhân dần nói chuyện được, tay chân cũng bắt đầu có những cử động.
Một trường hợp khác là chị Sen (tên đã thay đổi, 47 tuổi, làm nghề buôn bán ở TP.HCM) bị đột quỵ dẫn tới liệt nửa người.
Theo người nhà, trong lúc đi chơi ở Vũng Tàu, chị này có nhậu với bạn rồi về phòng ngủ. Sáng hôm sau, khi người thân vào gọi dậy, thấy chị bất tỉnh nên vội đưa đi cấp cứu.
Chẩn đoán người bệnh bị đột quỵ thiếu máu não nặng do tắc một động mạch lớn trong lúc ngủ, nhưng do được đưa tới viện hơn 12 giờ sau khi bị tắc mạch máu não, vượt quá với quãng "thời gian vàng" trong điều trị đột quỵ nên việc điều trị gần như không có tác dụng.
Bác sĩ cho hay, quá chụp hình cắt lớp, gần một nửa bộ não của người bệnh đã bị hư hại, khiến các bác sĩ không thể can thiệp tái thông mạch máu cho người bệnh, mà chỉ có thể cứu sống tính mạng và giảm thiểu tối đa mức độ nặng nề do đột quỵ để lại.
Trong suốt quãng đời còn lại, chị Sen phải sống nhờ vào xe lăn, khả năng giao tiếp, nhận thức bị suy giảm nghiêm trọng.
Đột quỵ nguy hiểm ra sao?
Theo TS BS Nguyễn Bá Thắng - Trưởng Đơn vị đột quỵ, Phó Trưởng khoa thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM: đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là căn bệnh rất phổ biến và nguy hiểm trong xã hội hiện đại. Theo số liệu của Hội Đột quỵ Thế giới, cứ mỗi 6 người sẽ có 1 người bị đột quỵ.
Ở Việt Nam, mỗi năm có 200.000 người bị đột quỵ, tỉ lệ tử vong do đột quỵ ở nam giới là 18% và ở nữ giới là 23%. Đột quỵ chính là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở nước ta.
 |
| Đột quỵ không chừa bất kỳ ai |
BS Thắng cho hay, đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ với bất kì ai, không phân biệt tuổi tác, giới tính, nghề nghiệp, tình trạng sức khỏe.
Một người trẻ tuổi đang có vẻ rất khỏe mạnh, không bệnh tật cũng có thể bị đột quỵ bất cứ lúc nào, mà không hề có những dấu hiệu báo trước.
Hậu quả đột quỵ gây ra cũng rất trầm trọng. Người bệnh có thể bị liệt nửa thân, mất khả năng giao tiếp, mất khả năng kiểm soát tiểu tiện, thậm chí hôn mê sâu và tử vong.
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới đột quỵ. Phổ biến nhất là tăng huyết áp làm thoái hoá tắc mạch hoặc làm nứt vỡ mạch máu não, bệnh lý xơ vữa gây hẹp và tắc động mạch não, rung nhĩ tạo cục máu đông trôi làm tắc mạch não.
Ngoài ra người bị đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, bệnh tim, mạch vành, xơ vữa động mạch chân, béo phì, hút thuốc lá, ít vận động, uống nhiều rượu bia có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn.
Đột quỵ dù gây hậu quả nghiêm trọng, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nguy cơ và giảm thiểu hậu quả.
Nếu người bệnh khi bị đột quỵ được cấp cứu kịp thời trong "thời gian vàng" thì cơ hội phục hồi trở lại chất lượng cuộc sống như trước rất cao.
Thời gian vàng để cấp cứu người bệnh đột quỵ là 6 giờ kể từ khi phát bệnh, 3 giờ đầu có thể coi là thời gian kim cương.
Dấu hiệu khi bị đột quỵ có thể là bị méo miệng, nói ngọng hoặc không nói được, yếu tay chân một bên.
Người bệnh đột quỵ nếu không được cấp cứu trong quãng "thời gian vàng" thì hậu quả phải chịu rất nặng nề, có thể liệt nửa người, hôn mê sâu, thậm chí tử vong.
Để phòng tránh nguy cơ đột quỵ, mọi người cần phải có lối sống lành mạnh, không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, tăng cường vận động và tập thể dục thể thao, giảm ăn mặn, giảm mỡ béo, tăng cường rau xanh và trái cây.
Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần khám sức khỏe định kỳ, phát hiện các bệnh lý nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim, xơ vữa động mạch…để chữa trị kịp thời.
Người đã từng bị đột quỵ còn cần phải uống các thuốc phòng ngừa và điều trị bệnh căn nguyên.
Đột quỵ trước đây được coi là căn bệnh của tuổi già, thế nhưng, hiện nay, ghi nhận cho thấy nó đang có xu hướng lan sang cả những người trẻ.
Không phải tất cả các bệnh nhân đột quỵ đều có thể dùng an cung. Nếu bệnh nhân bị vỡ mạch máu não mà uống vào sẽ khiến bệnh nặng thêm.
Châm cứu, bấm huyệt cấp cứu trong các trường hợp tai biến mạch máu não là hết sức cần thiết, đặc biệt khi chưa thể đưa bệnh nhân đến ngay cơ sở y tế.
Nhiều bệnh nhân đột quỵ não dưới 30 tuổi, trong đó có nhiều trường hợp là học sinh, sinh viên.
Với hầu hết người trẻ tuổi, bị đột quỵ có vẻ là điều không thể. Và đây là suy nghĩ tai hại bởi đột quỵ xảy ra ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ sơ sinh.
Văn Đức
