- Ban đầu có 500 người đăng ký hiến máu vì chỉ nghĩ lấy vài giọt, khi thấy túi máu to quá, không ai hiến nữa.
Cứ đầu năm, toàn bộ cán bộ nhân viên Viện Huyết học - Truyền máu TƯ cùng tham gia để lấp khoảng thiếu hụt sau Tết. Không ít bác sĩ đã hiến 30-80 lần. Đằng sau đó là những câu chuyện đầy ắp kỷ niệm.
Phụ huynh đến phản đối, nói 'lừa đảo'
TS Trần Ngọc Quế, Giám đốc Trung tâm Tế bào gốc, Viện Huyết học - Truyền máu TƯ vừa tham gia đăng ký hiến máu lần thứ 50. BS Quế là 1 trong 13 người đầu tiên của cả nước tham gia phong trào vận động hiến máu tình nguyện.
BS kể, năm 1993, đang là sinh viên năm 4 ĐH Y Hà Nội, khi đi trực tại BV chứng kiến rất nhiều bệnh nhân tử vong do không có máu truyền, cảm thấy rất xót xa. Ngày ấy, người dân chỉ biết đến cụm từ bán máu.
 |
| BS Quế (phải) vừa đăng ký hiến máu lần thứ 50 |
GS Đỗ Trung Phấn, khi đó là Viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu TƯ nghĩ đến việc khởi xướng phong trào hiến máu tình nguyện, kêu gọi sinh viên trường y tham gia hiến máu và vận động nhưng giai đoạn đầu vô cùng khó khăn vì nhiều định kiến.
CLB vận động hiến máu ra đời nhưng không dám gọi thẳng tên mà phải đặt chệch là "CLB học sinh, sinh viên hoạt động nhân đạo".
"GS Phấn phải đăng ký các buổi tuyên truyền với sinh viên về HIV/AIDS, sau đó lồng nội dung hiến máu vào. Sinh viên dù có hiến máu cũng không dám nói bởi dư luận coi đó là bán máu với cái nhìn hết sức nặng nề", BS Quế kể.
Một ngày đẹp trời, CLB tổ chức đăng ký hiến máu tại Xuân Đỉnh (Hà Nội), bất ngờ nhiều phụ huynh tới trường phản đối, làm um lên vì "lừa con chúng tôi để bán máu".
"Năm 1994, CLB đến trường ĐH Sư phạm 2 để vận động. Ban đầu nhà trường đồng ý vì nghĩ chỉ lấy 1 ống nhỏ, khi biết cả túi 250ml thì không đồng ý. Sau đó chúng tôi sang trường trung cấp cơ khí Việt Xô, lấy được 12 đơn vị máu ngoại viện đầu tiên", BS Quế nhớ lại.
Đến năm 1996, Hà Nội ra mắt chi hội thanh niên vận động hiến máu tình nguyện, từ đó phong trào nhân rộng dần. 3 năm sau, mọi người vui mừng khi biết có tới 500 người tại Ninh Bình đăng ký hiến máu.
"Nhưng khi đến nơi, không một ai ra hiến vì nhìn thấy túi lấy máu to quá, ngay cả lãnh đạo. Dù chưa đến lịch, tôi vẫn phải ngồi xuống hiến. Sau thấy mình khoẻ mạnh, đi lại bình thường, hơn 100 người mới dám cho máu", BS Quế kể.
Theo BS Quế, thời gian đầu tuyên truyền hiến máu "như bán hàng đa cấp", phải lân la mời bạn bè, người thân quen đi cà phê, ăn cơm bụi để "rủ rê" đi hiến máu.
"Chỉ đợi bạn gật đầu là ngay lập tức bốc lên xe chở thẳng về viện, không kể sớm tối, đêm hôm", BS Quế cười tươi nhớ lại.
Nhờ vậy, từ 300-400 đơn vị/năm trong những giai đoạn đầu, đến nay hiến máu tình nguyện đã trở thành phong trào tình nguyện lớn nhất cả nước.
Bác sĩ rủ người yêu đi hiến máu
BS Hoàng Chí Cương, Phó trưởng Khoa Miễn dịch, Viện Huyết học - Truyền máu TƯ là bác sĩ có số lần hiến máu, tiểu cầu kỷ lục, 86 lần.
Năm thứ 3 ĐH, chứng kiến bạn học bị ung thư máu, anh Cương 2 lần hiến máu cho bạn và kêu gọi cả lớp cùng tham gia, lần đầu được 70 đơn vị, sau được 40 đơn vị nhưng gần 1 năm sau, người bạn cũng ra đi.
 |
| BS Hoàng Chí Cương |
Theo BS Cương, dù là sinh viên trường y nhưng thời điểm đó nhận thức về hiến máu không nhiều. Mãi đến năm 2008 khi vào Viện Huyết học làm, anh mới đi hiến máu trở lại. Khi đó BS cho biết tiểu cầu của anh cao hơn người bình thường rất nhiều, lại thuộc nhóm máu hiếm AB nên gợi ý anh hiến tiểu cầu.
Từ đó đến nay, đều đặn mỗi năm anh hiến 8-9 lần, mỗi lần 2 đơn vị tiểu cầu. Đỉnh điểm năm 2017, khi dịch sốt xuất huyết tại Hà Nội bùng phát dữ dội, cần lượng tiểu cầu lớn, anh đã hiến 11 lần.
Do tiểu cầu chỉ bảo quản được 5 ngày nên anh ghi tên mình vào danh sách ngân hàng máu sống, để khi kho hết dự trữ phục vụ bệnh nhân cấp cứu, chỉ cần nhấc điện thoại là anh có mặt để hiến.
BS Cương kể, bạn đời cũng là bác sĩ đang làm tại BV Tai mũi họng TƯ nhưng trước thời điểm 2008 chưa từng tham gia hiến máu. Sau vài lần "rủ rê", bạn gái đã gật đầu đồng ý đi hiến nhưng ngặt nỗi không đủ cân, nên lần nào cũng chỉ đi cùng để động viên.
Mãi đến năm 2009, sau khi sinh con đầu lòng, vợ BS Cương mới thực hiện được dự định ấp ủ từ lâu. Đến nay, chị đã hiến máu đều đặn được 13 lần.
Không chỉ có BS Quế, BS Cương, hàng ngàn bác sĩ tại nhiều cơ sở y tế khác vẫn đều đặn hiến máu, trong đó có không ít trường hợp nguy cấp, cần máu ngay tắp lự. Với tất cả những người hiến máu, đơn giản đó là sự sẻ chia.
3 nhát đâm liên tiếp khiến chàng trai 30 tuổi rách cùng lúc nhiều phủ tạng như gan, phổi, dạ dày, mạch máu to như ngón tay cũng bị đứt lìa.
Viện trưởng Huyết học - Truyền máu TƯ cho biết, để có được 1 đơn vị máu cần tổng chi phí hơn 2 triệu đồng, trong khi BHYT và bệnh nhân chỉ phải trả khoảng 700.000 đồng.
Nhật Bản không có phong trào hiến máu tình nguyện, mỗi người dân coi hiến máu là việc bình thường như đi uống cafe.
Bốn y bác sỹ Hà Tĩnh vừa hiến máu góp phần cứu sống sản phụ bị sốc mất máu nặng do rau tiền đạo trung tâm, cài răng lược vào bàng quang.
5 cán bộ y tế của bệnh viện đa khoa huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh vừa hiến 5 đơn vị máu cứu sống sản phụ bị băng huyết sau đẻ mổ.
Sau 20 năm vận động hiến máu tình nguyện, hiện mỗi năm Việt Nam mới chỉ thu nhận được khoảng 1,3 - 1,4 triệu đơn vị máu và 75% số này đến từ sinh viên.
Thúy Hạnh
