- Thiên tài vật lý Stephen Hawking đã qua đời sau hơn 50 năm chiến đấu với hội chứng xơ cứng teo cơ một bên (ALS). Căn bệnh mà nhà vật lý này mắc phải đáng sợ như thế nào?
Theo Viện y học ứng dụng Việt Nam, hội chứng teo cơ xơ cứng một bên là một bệnh thoái hóa thần kinh khi tế bào thần kinh ở cột sống và thân não chết, dẫn đến cơ cũng yếu dần và chết.
Bệnh nhân ALS nổi tiếng nhất là nhà vật lý lý thuyết Stephen Hawking. Quá trình ông chiến đấu với căn bệnh khác so với nhiều bệnh nhân.
 |
| Thiên tài vật lý Stephen Hawking ra đi sau hơn 50 năm chiến đấu với chứng ALS |
Trong khi Hawking phát bệnh khi ngoài 20 tuổi, phần lớn bệnh nhân teo cơ xơ cứng một bên (ALS) được chẩn đoán ở giai đoạn trung niên – thường khi ngoài 50 tuổi.
Stephen Hawking đã qua đời sau hơn 50 năm chiến đấu với ALS. Đây là trường hợp hiếm, bởi thông thường bệnh nhân sẽ tử vong trong 4 đến 5 năm.
Dưới đây là một số điều bạn cần biết về ALS:
- Bệnh bắt đầu bằng việc cơ yếu dần
Khi tế bào thần kinh bắt đầu chết do ALS, triệu chứng đầu tiên thường là yếu cơ, có thể diễn ra ở bất kì phần nào trên cơ thể bệnh nhân, nhưng có xu hướng xảy ra đầu tiên ở bàn tay, bàn chân hoặc miệng.
Một số người có thể thấy khó khi di chuyển chân hoặc trượt ngã. Trường hợp khác các tay có thể vụng về hơn, chẳng hạn khó khăn khi mở khóa. Nói lắp hoặc các vấn đề khi nói cũng là một trong những triệu chứng sớm.
Với mỗi trường hợp, cơ bị yếu sẽ tồi tệ hơn và lan tới phần khác cơ thể.
- Bệnh không gây đau đớn
Mất khối lượng và chức năng cơ sẽ không gây đau ở bệnh nhân. Một số bệnh nhân có thể thấy khó chịu khi không thể đổi tư thế và cả ngày ngồi trên xe lăn hoặc giường. Nhưng ALS hiếm khi gây đau.
- Tỷ lệ tử vong cao
Trong khi một vài bệnh nhân ALS giống Hawking - sống sót với phiên bản tiến triển chậm của bệnh này qua nhiều năm - phần lớn bệnh nhân mất chức năng vận động nhanh chóng, lâu dần dẫn đến các vấn đề về ăn hoặc thở.
Bệnh nhân ALS nặng có thể chết đói nếu ngừng nhận thức ăn bằng ống xông thực quản. Nhưng điển hình người bệnh tử vong do ngạt thở vì cơ cho việc hô hấp bị liệt.
 |
| ALS khiến não không thể điều khiển cơ bắp |
- Phổ biến nhưng chưa được nhận thức đầy đủ
Khoảng 35.000 người Mỹ bị ALS. Tỉ lệ này là 1 - 2 trên 100.000 người.
Bệnh có khả năng di truyền. Nếu bạn có người thân bị ALS, bạn sẽ có nguy cơ bị bệnh. Một số nghiên cứu tìm ra mối liên quan giữa hút thuốc và bệnh.
Đối với phần lớn người bệnh, bệnh xảy đến bất ngờ. Nguyên nhân vì sao bệnh tiến triển thì chưa rõ ràng, dường như do đa yếu tố mà chúng ta chưa hiểu hết.
- Hầu như không có lựa chọn điều trị
Không có cách chữa ALS. Hiện nay có một loại thuốc có thể kéo dài sự sống trung bình 3 tháng.
Các lựa chọn điều trị khác bao gồm chăm sóc giảm nhẹ để giúp người bệnh đối phó với triệu chứng. Nhưng chúng sẽ không làm giảm hay làm chậm diễn biến các triệu chứng. .
Các bài tập tăng cường thể lực không những không giúp cải thiện cơ mà có xu hướng làm nhanh quá trình thoái hóa vì khiến các cơ bị phá hủy.
- Chẩn đoán ALS có thể khó khăn
Nếu một bệnh nhân có các triệu chứng như trên, người đó thường sẽ làm một bài kiểm tra thần kinh tổng quát để tìm ra dấu hiệu khác.
Bệnh nhân có thể phản xạ nhanh hoặc hiếu động ở một số phần cơ thể nhất định và họ thường không thể tự nhận ra. Chúng ta có thể nghiên cứu hình ảnh hoặc xét nghiệm máu để tìm bằng chứng ủng hộ điều trị ALS. Nhưng hiện nay không có xét nghiệm chắc chắn 100% kết quả.
Các phương pháp điều trị tốt hơn đang được nghiên cứu – nhưng bạn sẽ không thể tìm thấy trên mạng.
Luôn có 3 hoặc 4 thuốc ALS mới ở một vài giai đoạn thử nghiệm. Nhưng bởi vì bệnh này ít được biết đến nên khó phát triển các lựa chọn điều trị tốt.
Khác với thuốc kéo dài sự sống 3 tháng đã nêu trên, không có thuốc nào khác có cho thấy hiệu quả. Nhưng việc điều trị ALS vẫn đang được nghiên cứu. Một trong những nỗ lực gần đây đã cần đến tế bào gốc để giúp một bệnh nhân ALS có thể đi bộ trở lại.
Giáo sư Stephen Hawking, nhà vật lý học nổi tiếng người Anh, tác giả cuốn sách "Lược sử thời gian", đã qua đời ở tuổi 76.
Nhà bác học 68 tuổi này so sánh, nếu người ngoài hành tinh đến trái đất thì "không có lợi gì cho người Trái đất cả".
Thạch Quý
